Għall-wiri: ix-xogħlijiet mill-wirja immersiva

Mona Lisa, Il-Mona Lisa

Dan ir-ritratt ta’ Leonardo da Vinci huwa wieħed mill-aktar ritratti famużi ta’ mara fid-dinja. L-identità tal-mudella kienet is-suġġett ta’ ħafna spekulazzjoni. Illum, huwa ġeneralment aċċettat li hija Lisa Gherardini, mart merkant tad-drapp Florentin. Ir-reputazzjoni tax-xogħol ġejja mit-tbissima enigmatika tagħha u l-ħakma teknika tal-artista, partikolarment fil-mod kif tagħti d-dettall u l-użu tas -sfumato . Dan ir-ritratt jinkorpora l-ideal tas-sbuħija u l-umaniżmu tar-Rinaxximent Taljan.

‍

L-idoli Ċikladiċi

‍

‍

‍

‍

Dawn l-idoli tal-irħam abjad instabu fir-reġjun taċ-Ċikladi (fil-Greċja) u fl-Anatolja (it-Turkija tal-lum). Huma jmorru lura għall-Età tal-Bronż, bejn wieħed u ieħor mit-3200 sas-2000 QK. L-idoli spiss ikunu stilizzati u ġeometriċi. Ġeneralment juru forom umani simplifikati, b'irjus ovali, torsi ċatti, u riġlejn skematiċi ħafna. Huwa diffiċli li wieħed jgħid b'ċertezza x'kienet il-funzjoni ta' dawn il-figurini femminili, iżda jidhru li kienu marbuta ma' kult tal-fekondità u l-fertilità. Id-dehra raffinata tagħhom ispirat parzjalment artisti tas-seklu 20 bħal Picasso, Modigliani, u Brancusi.

‍

Il-qassisin

Għalkemm kull ċivilizzazzjoni antika żviluppat kulti u panteoni distinti, kollha kellhom il-ħtieġa li jaħtru intermedjarji fost il-mortali biex jikkomunikaw mal-allat. Dan kien ir-rwol li kellhom is-saċerdoti u l-adoraturi. Din il-funzjoni spiss tathom poter u influwenza politika konsiderevoli. Diversi nisa fl-antikità kellhom dawn il-pożizzjonijiet ta’ influwenza. Inkarigati bit-talb u r-ringrazzjament lid-divinitajiet, is-saċerdotessi kienu jgħinu biex tinżamm l-armonija bejn ir-renji tad-dinja u dawk divini.

‍

‍

Din l-istatwa Eġizzjana tal-ġebel ramli, li tmur lura għas-seklu 15 QK, turi saċerdotessa, figura essenzjali fir-reliġjon tal-Eġittu tal-qedem. Is-saċerdotessi kellhom rwol kruċjali fir-ritwali reliġjużi u spiss kienu assoċjati ma’ tempji ddedikati lil divinitajiet speċifiċi. Hawnhekk, hija murija żżomm sistrum, strument mużikali sagru użat f’ċerimonji reliġjużi biex tinvoka l-preżenza tal-allat u tbiegħed l-ispirti ħżiena. Dawn ir-rappreżentazzjonijiet juru l-importanza tan-nisa fiż-żamma ta’ prattiki reliġjużi u l-komunikazzjoni mad-divin. Minbarra l-funzjonijiet reliġjużi tagħhom, is-saċerdotessi setgħu jeżerċitaw influwenza politika, spiss iservu bħala konsulenti u figuri ta’ poter fis-soċjetà Eġizzjana.

‍

‍

L-adoratriċi kienu saċerdoti ta’ grad għoli ddedikati lil divinitajiet bħal Hathor jew Amun, partikolarment fin-nofsinhar tal-Eġittu matul ir-Renju l-Ġdid. It-titlu tagħhom elevahom għall-istatus ta’ konsorti fuq l-art tal-alla suprem. Kienu investiti b’responsabbiltajiet reliġjużi u politiċi konsiderevoli, imexxu ritwali sagri u xi kultant kellhom influwenza politika li setgħet tkun daqs dik tal-fargħun.

‍

Din l-istatwa turi lil Karomama, adoratriċi divina ta’ Amun, twettaq dmirijietha. Hija murija timxi saqajha mikxufa u tħawwad is-sistri, strumenti mużikali sagri użati biex jinvokaw il-preżenza tal-allat u jkeċċu l-ispirti ħżiena. Ir-raffinament ta’ din l-iskultura, flimkien mad-dekorazzjoni sofistikata tagħha intarsjata bid-deheb, jagħmilha eżempju partikolarment notevoli tal-arti ta’ dan il-perjodu, li jenfasizza kemm ir-rwol sagru ta’ Karomama kif ukoll il-ħila tal-artiġjani Eġizzjani.

‍

‍

Is-Sinjura ta' Auxerre hija skultura tal-ġebla tal-ġir li tmur lura għall-aħħar tas-seklu 6 jew il-bidu tas-seklu 5 QK. Ġiet skoperta fl-1907 fil-belt ta' Auxerre, fil-Burgundy, Franza, li minnha tieħu isimha. Din l-istatwa hija waħda mill-aktar eżempji notevoli tal-arti Griega arkaika skoperta barra l-Greċja. Oriġinarjament kienet miżbugħa b'kuluri jgħajtu u kontrastanti. Maħluqa madwar is-sena 640-620 QK, tirrifletti l-influwenza stilistika tal-Lvant li rriżultat mill-kuntatt bejn il-Griegi u popli Mediterranji oħra bħall-Eġizzjani u l-Assirjani. In-nuqqas ta' attributi jew iskrizzjonijiet distintivi fuq l-istatwa jagħmel l-identifikazzjoni preċiża diffiċli, iżda l-qagħda tagħha wasslet lil xi studjużi biex jispekulaw li tista' tkun figura reliġjuża. 

‍

‍

Nisa b'saħħithom

Biex jaffermaw l-importanza u l-istatus tagħhom, xi nisa b'saħħithom jadottaw l-attributi tal-ilbies ta' saċerdotessi jew saħansitra ta' ċerti allat.

‍

Hawnhekk, Livia, mart l-ewwel imperatur Ruman, Ottavian Augustus (63-14 QK), hija deskritta bħala Ceres, l-alla Rumana tal-agrikoltura u l-fertilità. Magħrufa għall-għerf politiku tagħha u l-influwenza tagħha fuq żewġha u binha, l-Imperatur Tiberius, hija saħħet l-istatus tagħha u leġittimizzat il-poter tagħha fi ħdan l-Imperu Ruman billi ġiet rappreżentata bħala alla.

‍

‍

‍

Din l-istatwa tal-irħam, li tmur lura għat-2 jew it-3 seklu WK, turi lill-imperatriċi Rumana Julia Domna. L-imperatriċi Rumana mwielda fis-Sirja hija ppreżentata hawn bħala saċerdotessa ta’ Isis. Din ir-rappreżentazzjoni tenfasizza s-sinkretiżmu reliġjuż tal-perjodu, meta kulti bħal dak ta’ Isis, alla Eġizzjana, kienu preżenti u influwenti f’diversi reġjuni tal-Mediterran, inkluża Ruma.

‍

Il-Mużi

Fil-mitoloġija Griega, il-Mużi huma d-disa’ bniet tal-alla Żews. Kull waħda hija assoċjata ma’ arti partikolari: poeżija epika, poeżija lirika, żfin, mużika, elokwenza u retorika, teatru, għana u traġedja, storja, u astronomija—arti kollha li kellhom post ċentrali fil-qima reliġjuża. L-odi, il-poeżiji, u l-għanjiet servew biex jonoraw lill-allat u l-allat. Illum, fil-lingwaġġ komuni, nirreferu għal dawk li jispiraw lill-artisti bħala “muża.”

‍

‍

‍

‍

Fuq dawn il-pitturi mal-ħajt misjuba f'Pompej, nagħrfu l-muża Terpsichore, Melpomene u Calliope grazzi għall-attributi tagħhom.

‍

‍

Pilloli u papiri

‍

‍

Din it-tavla tittraskrivi innu kompost fit-tieni millennju QK, li jfaħħar lill-alla Sumerjana Inanna. Din il-poeżija hija xogħol Enheduanna, qassisa l-kbira u prinċipessa tal-Imperu Akkadjan fil-Mesopotamja, meqjusa bħala l-ewwel poeta mara magħrufa fl-istorja. F'dan l-innu, Enheduanna tiċċelebra l-qawwa tal-alla filwaqt li tesplora mumenti ta' wġigħ minn ħajjitha stess, u b'hekk iżżid dimensjoni personali mat-tifħir reliġjuż.

‍

‍

Il-Papiru Didot huwa manuskritt antik skopert fl-Eġittu li jmur lura għall-perjodu Ptolemajku, minn madwar il-50 sat-30 QK. Huwa msemmi għall-eks sid tiegħu, Ambroise Firmin-Didot, stampatur Franċiż tas-seklu 19. Il-Papiru Didot fih varjetà ta’ testi miktuba bil-Grieg antik, li wħud minnhom huma xogħlijiet poetiċi, bħall-Epitaffiju ta’ Seikilos.

‍

Dawn l-isteli tal-irħam, li jmorru lura għad-9 sas-10 seklu AD, ġejjin mill-Eġittu u jagħtu xhieda tal-prattiki funerarji u kommemorattivi tal-perjodu Iżlamiku. Iġorru l-ismijiet tal-mejtin u huma mżejna b'motivi ġeometriċi u kalligrafiċi.

‍

‍

‍

‍

‍

Kożmetiċi

‍

Fl-Eġittu tal-qedem, il-kożmetiċi kellhom rwol vitali fil-ħajja ta’ kuljum. Marbuta mill-qrib mal-prattiki reliġjużi u l-protezzjoni spiritwali, kienu assoċjati wkoll mal-ġid, is-saħħa u s-sbuħija. L-Eġizzjani użaw varjetà ta’ sustanzi naturali biex joħolqu l-kożmetiċi tagħhom, l-aktar il-kohl, id-dell ikoniku tal-għajnejn, magħmul minn minerali bħall-galena u l-malakita. Il-vażetti u l-paletti tal-kożmetiċi kienu oġġetti prezzjużi u mżejna b’mod għani, ħafna drabi magħmulin mill-ġebel, l-avorju jew l-injam, u servew biex jaħżnu u jħalltu prodotti kożmetiċi. Imżejna b’motivi reliġjużi jew simboli protettivi, dawn l-oġġetti jixhdu l-importanza mogħtija lis-sbuħija u r-ritwali fiċ-ċivilizzazzjoni Eġizzjana tal-qedem. Il-kwalità u s-sofistikazzjoni tal-kożmetiċi u l-kontenituri tagħhom irriflettew l-istatus soċjali u l-ġid tas-sid tagħhom.

‍

‍

‍

‍

It-Teżor ta’ Boscoreale huwa kollezzjoni notevoli ta’ oġġetti skoperti f’villa Rumana ħdejn Boscoreale, belt antika qrib Pompej fl-Italja. Il-villa, midfuna taħt irmied vulkaniku waqt l-eruzzjoni tal-Muntanja Vesuvju fis-sena 79 AD, ġiet skoperta mill-ġdid fis-seklu 19. It-teżor jinkludi kollezzjoni impressjonanti ta’ oġġetti tal-fidda, inklużi oġġetti tal-mejda, ġojjellerija, utensili, u dekorazzjonijiet. Joffri ħarsa siewja lejn il-ħajja ta’ kuljum u l-lussu tal-aristokrazija Rumana ta’ dak iż-żmien. Il-mirja tat-twaletta, b’mod partikolari, kienu distinti mill-sengħa exquisite tagħhom. Mirja waħda bħal din turi n-ninfa Leda u Ġove trasformati f’ċinju. 

‍

‍

‍

‍

Il-pajsaġġ Mediterranju

‍

‍

L-allat femminili

L-allat femminili jokkupaw post sinifikanti fil-mitoloġiji u r-reliġjonijiet tal-baċir tal-Mediterran. Billi għandhom setgħat superjuri għal dawk tal-bnedmin, huma jinkorporaw aspetti primordiali tan-natura u l-eżistenza. Kull alla toffri l-protezzjoni tagħha f'qasam partikolari. Billi jiddedikaw talb u offerti lilhom, il-fidili jfittxu li jiksbu l-favur tagħhom.

‍

Din il-maskra tad-deheb Feniċjana, li tmur lura għall-ewwel millennju QK, tista’ tkun rappreżentazzjoni tal-alla Hathor. Instabet fil-belt ta’ Byblos (il-lum Jbeil fil-Libanu), fejn kien hemm santwarju ddedikat lilha. Hathor, figura fil-mitoloġija Eġizzjana, kienet l-alla tal-ferħ, is-sbuħija u l-imħabba.

‍

‍

L-alla Mesopotamjana Ishtar hija murija fuq din l-istela tas-seklu 8 QK. Din l-alla tinkorpora l-imħabba, il-femminilità, u wkoll is-saħħa tal-gwerriera. Hawnhekk, hija wieqfa fuq iljun, l-annimal emblematiku tagħha, u l-armi joħorġu minn spallejha. Ishtar gawdiet kult eċċezzjonalment twil, li dam kważi 10 sekli fil-Lvant Qarib tal-qedem kollu.

‍

‍

Dan il-krater (reċipjent użat għat-taħlit tal-inbid fil-Greċja tal-qedem), li jmur lura għas-seklu 4 QK, juri l-ħtif ta’ Europa. Dan il-mit jirrakkonta kif Zeus seduċa u ħataf lil Europa, prinċipessa Feniċja, billi ttrasforma ruħu f’barri abjad.

‍

‍

Isis hija alla Eġizzjana assoċjata mal-fertilità u l-imħabba. Spiss tiġi deskritta f'poża protettiva, takkumpanja lill-mejjet. Hawnhekk, il-ġest tagħha jfakkar fir-rwol ta' dawk li kienu jaħdmu fil-luttu b'mod professjonali li, waqt iċ-ċerimonji funebri, kellhom jesprimu kemm in-niket tal-familja tal-mejjet kif ukoll iqanqlu lill-allat.

‍

‍

Din l-istela turi lil Tanit, alla Punika assoċjata mal-fertilità. Iċ-ċivilizzazzjoni Punika, li primarjament kienet tinsab madwar il-belt ta’ Kartaġni (Tunis tal-lum), sparixxiet gradwalment wara bosta kunflitti mal-istati-bliet Griegi.

‍

‍

Din l-istatwa Rumana turi figura femminili liebsa libsa li d-drapp tagħha jimita l-effett ta’ drapp imxarrab, tqil u mwaħħal, u b’hekk jaċċentwa s-senswalità ta’ ġisimha. Maż-żmien, ġiet imżejna diversi drabi. Din l-istatwa tista’ tirrappreżenta alla mara, bħal Venere, jew figura mitoloġika, għalkemm l-identità preċiża tagħha tibqa’ inċerta.

‍

‍

Atena, jew Minerva għar-Rumani, hija l-alla tal-għerf u l-istrateġija militari. Din l-istatwa turiha bl-attributi tagħha: elmu, Gorgoneion (ras skulturata ta’ Medusa)... Din l-istatwa Rumana mill-ewwel seklu AD hija magħrufa wkoll bħala l-Pallas ta’ Velletri. Hija kopja Rumana ta’ statwa Griega oriġinali. Fl-aħħar tas-seklu 18, ġiet irrestawrata minn skultur Taljan li għażel li jlesti l-partijiet neqsin tagħha. Huwa żied id-driegħ tal-lemin tal-alla u l-elmu tagħha.

‍

‍

Din l-iskultura hija kopja Rumana ta’ xogħol tal-bronż attribwit lill-iskultur Grieg famuż Praxiteles. Dan ix-xogħol juri lil Apollo wasal biex joqtol gremxula.

‍

‍

Din l-iskultura turi lil Diana, l-alla tan-natura u l-kaċċa, f’poża dinamika, tiġri maġenb ċerv żgħir. Mis-seklu 16, ilha parti integrali mill-kollezzjonijiet rjali Franċiżi u ġiet esebita f’diversi kastelli rjali Franċiżi. Din il-kopja Rumana ħafna drabi hija assoċjata mal-Apollo Belvedere, skultura oħra attribwita lill-istess artist Grieg, Leochares. Din il-konnessjoni bejn iż-żewġ xogħlijiet tenfasizza l-influwenza tal-mitoloġija Griega fuq l-arti Rumana u tenfasizza l-importanza tar-rappreżentazzjoni tad-divinitajiet fil-kultura antika.

‍

Il-mara, l-imħabba u l-koppja

Il-mod kif in-nisa fir-relazzjonijiet joffru għarfien siewi dwar in-normi u l-valuri li jdawru r-relazzjonijiet matrimonjali f'ħin partikolari.

‍

F’din il-pittura, l-artist Taljan Mantegna jpinġi l-Muntanja Parnassu, ħdejn Delfi. Fiċ-ċentru, l-maħbubin Mars u Venere, alla tal-gwerra u alla tal-imħabba, huma prominenti. Huma mdawrin minn Apollo jdoqq il-lira, Merkurju u Pegasu, kif ukoll id-disa’ Mużi jiżfnu fuq quddiem. Vulkan, ir-raġel ta’ Venere, josserva lill-maħbubin mill-forn tiegħu. Ikkummissjonata minn Isabella d'Este għall-istudjolo tagħha, il-pittura ta’ Mantegna tieħu ispirazzjoni mill-patruna u minn żewġha fil-ħolqien tal-koppja ċentrali.

‍

‍

Fl-Eġittu tal-qedem, fl-isfera domestika, ir-rwol ta’ mara kien primarjament dak ta’ sidt id-dar: kienet tmexxi l-amministrazzjoni tad-dar, il-qaddejja, eċċ. Kienet mistennija li tkun mara devota. Hawnhekk hawn lil Raherka, l-ispettur tal-iskribi, u lil martu Meresankh, koppja li ġiet immortalizzata fis-sena 2500 QK. Ir-raġel jinsab f’moviment, b’ġilda iktar skura: jinkorpora l-azzjoni u x-xogħol barra mid-dar. Meresankh huwa kemxejn irtirat, f’poża statika u aktar passiva. Meresankh tadotta qagħda protettiva u ta’ appoġġ lejn żewġha Raherka, tgħannqu b’dirgħajha l-leminija.

‍

‍

‍

L-istatwi ta’ Sepa u Nesa, skulturati madwar is-sena 2700 QK, huma fost l-eqdem rappreżentazzjonijiet daqs il-ħajja ta’ dinjitarji fl-Eġittu tal-qedem. Dawn l-istatwi tal-ġebla tal-ġir servew biex jimmortalizzaw il-preżenza tal-mejtin fl-oqbra. Il-koppja hija murija b’mod idealizzat, li jirrifletti l-istatus soċjali tagħhom u l-ħajjiet eżemplari tagħhom. Ir-rappreżentazzjoni tinkludi figura maskili f’moviment u figura femminili fis-skiet. Nesa tinkorpora ideal taż-żgħożija, liebsa libsa li taqbel mal-ġisem li tenfasizza l-femminilità tagħha.

‍

‍

Iżda madwar il-Mediterran, is-sitwazzjonijiet għan-nisa setgħu jvarjaw ħafna minn kultura u era għal oħra. Iċ-ċivilizzazzjoni Etruska, pereżempju, li stabbilixxiet ruħha fil-majjistral tal-Italja qabel il-wasla tar-Rumani, iggarantiet lin-nisa libertà u drittijiet konsiderevoli għal dak iż-żmien. Dan is-sarkofagu, magħruf bħala s-Sarkofagu tal-Għarajjes, li jmur lura għas-6 seklu QK, jurina li n-nisa pparteċipaw f’banquets flimkien ma’ żwieġhom. Dawn kienu mumenti strateġiċi biex jinħolqu alleanzi u jingħaqdu l-familji flimkien. Hawnhekk, ir-raġel huwa muri wara martu, f’tgħanniqa li tpoġġihom it-tnejn fuq l-istess livell.  

‍

‍

‍

Il-familja

Il-figura tal-omm bit-tarbija hija rappreżentazzjoni frekwenti tan-nisa fl-Antikità fil-Mediterran.

‍

Dan il-bassoriljev tal-era Ħittita, skopert fit-Turkija, juri xena ta’ rabta mill-qrib bejn omm u binha. Binha diġà kważi żagħżugħ, kif indikat mill-istil tax-xagħar tiegħu. Din l-omm u binha adolexxenti jidhru li għandhom relazzjoni mill-qrib ħafna. L-omm tinsab wieqfa fil-parti t’isfel tal-istela, bilqiegħda fuq sgabello, u tgħannaq liż-żagħżugħ b’affezzjoni.

‍

‍

Dan il-framment ta’ stela funerarja tal-irħam ġie inkorporat fl-arkitettura ta’ knisja Kristjana fit-Tessalja. Il-ħolqien tiegħu jmur lura għas-seklu 5 QK. Juri żewġ nisa jħarsu lejn xulxin, lebsin tunika tas-suf Griega, il-peplos. Huma jżommu fjuri tal-peprin jew tar-rummien. L-identità tagħhom mhix magħrufa: huma omm u bint? Jew żewġ allat?

‍

‍

Din l-istella tal-irħam Atenjana turi l-mejta mdawra minn ommha, uliedha u l-qaddejja tagħha.

‍

‍

Din ix-xena ta’ bankett funebri, maħluqa għall-ħabta tas-sena 225 WK, turi raġel nofsu mimdud fuq bank, iżomm tazza, filwaqt li f’saqajh hemm mara, ommu, murija fuq skala iżgħar.

‍

Ritratti u emozzjonijiet

L-opri tal-arti tad-dinja tal-qedem jiżvelawlna wċuħ u ħajjiet minn xatt għall-ieħor tal-Mediterran. L-espressjoni tal-emozzjonijiet permezz tal-arti hija tradizzjoni antika, kif jidher mill-immaġni ta’ din il-mejjet Eġizzjana, li tgħolli idha fuq rasha f’ġest ta’ lamentazzjoni, li kienet qed tistenna l-luttu fit-tieni millennju Q.K. Matul iċ-ċerimonji funebri Eġizzjani, dawk li kienu qed ibatu kienu jservu biex jesprimu n-niket tal-familja tal-mejjet u wkoll biex iqanqlu lill-allat.

‍

‍

‍

‍

‍

‍

‍

Dan ir-ritratt, miżbugħ fuq l-injam, juri mara mejta. Magħmul matul ħajjet it-tfajla żagħżugħa, madwar it-2 seklu WK, instab fuq il-mumja tagħha fir-reġjun ta’ Fayoum fl-Eġittu u serva bħala sostitut għall-maskra funerarja. Huwa wieħed mill-eqdem ritratti miżbugħin mill-antikità. Dawn il-pitturi juru kemm il-kulturi tħalltu u influwenzaw lil xulxin permezz tal-interazzjonijiet tagħhom. Minkejja d-dominanza Rumana, iċ-ċivilizzazzjoni Eġizzjana żammet ir-ritwali funerarji tagħha ta’ mumifikazzjoni, filwaqt li adottat il-moda Rumana u stil artistiku naturalistiku ispirat mill-arti Griega.

‍

‍

‍

‍

Il-"Battalja ta' San Romano" hija serje ta' tliet pitturi minn Paolo Uccello mill-bidu tas-seklu 15. Kull pittura turi episodju differenti mill-Battalja ta' San Romano, li seħħet fl-1432 bejn Firenze u Siena matul il-gwerer bejn il-bliet-stati Taljani. Il-pitturi huma notevoli għall-użu innovattiv tagħhom tal-perspettiva u d-deskrizzjoni dettaljata tagħhom tal-battalji u ż-żwiemel. Huma notevoli wkoll għall-kompożizzjoni kumplessa tagħhom u l-użu tad-dawl biex itejjeb il-moviment. Din is-serje ta' pitturi tirrappreżenta eżempju bikri tal-istil tar-Rinaxximent Taljan.

‍

‍

La Belle Ferronnière huwa ritratt attribwit lil Leonardo da Vinci, miżbugħ madwar l-1490. Juri mara liebsa b'eleganza, imdawra tliet kwarti lejn ix-xellug. L-ilbies, il-ġojjellerija, u l-istil tax-xagħar tagħha huma tipiċi tal-moda tal-klassi għolja Milaniża fl-aħħar tas-seklu 15. L-identità tal-mara fil-pittura wasslet għal bosta teoriji, iżda tibqa' inċerta. Xi wħud issuġġerew li tista' tkun Lucrezia Crivelli jew Cecilia Gallerani, żewġ nisa assoċjati mal-qorti Sforza f'Milan.

‍

‍

Attribwita lil Christophe Cochet, din l-iskultura tal-irħam turi mara żżomm sejf. Mill-ħolqien tagħha fis-seklu 17, l-identità tagħha evolviet maż-żmien: ġiet identifikata suċċessivament bħala Lucretia, Cleopatra, jew Dido—kollha figuri ta’ nisa tal-qedem li ħadu ħajjithom volontarjament.

‍

‍

"L-Istupru tan-Nisa Sabine" hija waħda mill-aktar xogħlijiet famużi tal-pittur Franċiż Nicolas Poussin, maħluqa madwar l-1637-1638. Tiddeskrivi episodju leġġendarju mill-istorja Rumana fejn ir-Rumani bikrin, immexxija minn Romulus, qabdu nisa minn tribujiet ġirien biex jieħduhom bil-forza bħala nisa. Sorpriża, biża', rabja, reżenjazzjoni... il-pittur jesplora firxa ta' emozzjonijiet f'din il-kompożizzjoni, waħda mill-aktar ċċelebrati fil-pittura Franċiża. Dan il-mitu ispira wkoll bosta xogħlijiet mir-Rinaxximent sas-seklu 18, u offra lill-artisti l-opportunità li jpinġu figuri femminili fi tbatija u li jpinġu espressjonijiet ta' biża' u paniku.

‍

Din ix-xogħol tal-iskultur Żvizzeru James Pradier juri lill-poeta Sappho. Din il-figura letterarja ewlenija tal-antikità Griega ispirat bosta artisti matul l-istorja. Imwielda fl-aħħar tas-seklu 7 QK fil-gżira ta’ Lesbos, jingħad li Sappho waqqfet skola ta’ poeżija għan-nisa. Fost l-aktar poeżiji famużi tagħha hemm innu kommoventi lil Afrodite, fejn titlob biex tinħeles mill-imħabba tagħha għal tifla żgħira.